26-декабрда Москвадагы Чоң театрда коюла турган жаңы жылдык “Щелкунчик” балетинин кечки көрсөтүүсүнө эки билет аукциондо 400 миң рублдан сатылды. Аукцион 9-декабрда өтүп, билеттин баштапкы баасы 100 миң рублди түзгөн.
Бул жылы билеттер театрдын сайтында жана аукциондо сатылып жатат. 9-декабрда күндүзгү саат 10до башталган аукцион 10-декабрда түнкү 00:13тө аяктаган. Бул “Щелкунчикке” билет сатыла баштагандан берки эң узак аукцион. Кечки көрсөтүүгө партердин биринчи катарындагы 16 жана 17-орундар үчүн билет 400 миңге сатылган. Партердин экинчи катарындагы 12-15-орундар үчүн билеттин баштапкы баасы 200 миң рублди түзүп, төрт билет 630 миңге сатылган. Эң кымбат жалгыз билет аукциондо 75 миң рублга бааланган. Күндүзгү коюлум үчүн бир билеттин эң чоң баасы 60 миң рубль, эки билет – 155 миңге кетсе, төрт билет 210 миң рублге бааланды.
Чоң театр мындан мурдараак быйылкы балеттин аябагандай популярдуу болгону жана билет алуу кезеги аябагандай узун болуп, көрүүчүлөр үчүн ыңгайсыздыктарды жарата турганын эске алып, “Щелкунчиктин” билети кассада сатылбай турганын, расмий сайт аркылуу сатыла турганын эскерткен. Билеттердин бир бөлүгү аукциондо сатылып, ага жеке адамдар жана юридикалык тараптар катыша алаары, түшкөн каражаттын бир бөлүгү Чоң театр-дын артисттерин колдоого жумшалары эскертилген.
Белгилей кетчү нерсе, билеттердин бир бөлүгү россиялык жана Москвадагы социалдык мекемелер арасында бөлүштүрүлүп, 1500ү “атайын операциянын” катышуучулары жана алардын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн берилген.
Октябрда алып сатарлыктын алдын алуу үчүн өздүк документтерин көрсөткөн жеке адамдарга арналуу билеттер сатыла баштаган. Бул билеттерге көрүүчүнүн жеке маалыматтары киргизилген.
Чоң театр жаңы жылдык башкы спектаклди – “Щелкунчик” балетин жыл аягына 18 жолу коет. Премьерасы 17-декабрда кечки 7де башталып, 19, 20сында саат 12.00дө, 21инде саат 12.00, 19.00дө, 22синде 12.00дө, болсо, 24-28-декабрда кечинде, 29-31-декабрда эки жолу коюлат.
Чоң театрда коюлган “Щелкунчик” спектаклине ар дайым көрүүчүлөрдүн кызыгуусу чоң болуп келген. Союз убагында Москвага жаңы жыл алдында баргандар Чоң театрдын жаңы жылдык спектаклдерине билет алуу үчүн кезек бир чакырымдан узак созулуп, кезекте күндөп-түндөп, суткалап турууга туура келерин, бирок ошондо да билетке жетпей калышың мүмкүн экендигин, себеби билеттер алдын ала сатылып кетип, спектакль коюлаар күнү алып сатарлардын колунан гана алуу мүмкүн экенин, билет баасы кымбаттыгын, кыргызстандык мугалим, врач, аспиранттын бир айлыгы жетпей кала турганын аңыз кылып айтышаар эле.
Ал айтылган аңыздар канчалык чындык экенин “Щелкунчик” балетине билеттер аукциондо сатылып жатканы далилдеп турат. Эмне үчүн билеттер кымбат, эмнеге көрүүчүлөрдүн кызыгуусу чоң. Чоң театрдагы “Щелкунчик” бул жөн гана спектакль эмес, ал жаңы жылдык жомок, бийик искусство. Чоң театрга барып, “Щелкунчикти” көрүп, эки саатка болсо да жомоктор дүйнөсүнө аралашуу мына ошондой эле салтка айланган. Аны театрдан гана эмес, экрандан көрүү да абдан таасирдүү. Макала жазууга даярданып жатып, спектаклдин тасмага түшүрүлгөн Валерий Георгиев дирижерлук кылган Санкт-Петербургдагы Мариинск театры койгон коюлумун көрүп, кадимкидей таасирленгеними жашырбайм.
Бүт дүйнөнү дүңгүрөткөн “Щелкунчик” балетинин бизде да өз күйөрмандары бар. Жыл сайын А.Малдыбаев атындагы Кыргыз улуттук опера жана балет театрында коюлат. Быйыл да 28-29-декабрда коюлуму болору белгилүү. Билет баасы 300-1000 сомдун тегерегинде. Москвадагы Чоң театрдан айырмаланып, бизде андай деле ажиотаж болбойт. “Щелкунчикке” билет алуу үчүн көрүүчүлөр бир чакырымдык кезекке туруп, билеттер аукциондо сатылбайт.
Баса, быйыл Кыргыз опера жана балет театрында Москванын белгилүү жылдыздарынын катышуусунда 26-27-декабрда П.Чайковскийдин музыкасынын коштоосунда “Щелкунчик” жаңы жылдык жомок-спектакли коюлат. Алар койгон спектаклдин баасы кымбатыраак – 1200-3000 сом.
P.S. Макала басууга даярдалып жатканда жаңы жылдык “Щелкунчиктин” 4 билетинин баасы 1,255 млн. рублге жеткени белгилүү болду. Мына чыныгы искусствону ушинтип баалап, ушинтип колдосо болот. Биздин көрүүчүлөр да бир кезде чыныгы искусствону, чыныгы адабиятты баалаган деңгээлге жетээр бекен?
Таанымал публицисттерибиздин бири “Российская газетага”: “Гоголдун “Өлүү жандар” чыгармасы 1854-жылы англис тилине которулган, кийин он чакты жолу кайра которулуп, ал тургай согуш кычап турган 1943-жылы басмадан чыккан. Окумал журт кыйчалыш заманга карабай окуйт турбайбы. Көрсө илим-билимдүү, өнүп-өскөн, дагы өсөм деген элде эстетикалык муктаждык күч, көркөмдүккө умтулуу табигый сезим-туюмдай, инстинкт сымал өжөр окшобойбу. Эгер дүйнөлүк шедеврлердин бири, мисалы, ошол эле “Өлүү жандар” операсы же “Дон Кихот” балети кыргыз тилинде Бишкекте же Ошто коюлса, азыркы кыргыздар агылып барып көрөрүнө күмөнүбүз бар. Коюлары да арсар, агер коюлса, көпчүлүк барарына азырынча көз жетпейт”, – деп жазганы эске түшөт.
Болотбек Таштаналиев, “Кыргыз Туусу”